Co to działalność nierejestrowana?
Przeczytaj artykuł o działalności nierejestrowanej
Działalność nierejestrowana jest coraz popularniejszą formą drobnej działalności zarobkowej. Wiąże się ona z mniejszymi formalnościami niż działalność gospodarcza i nie wymaga płacenia ponad tysiąca złotych na ZUS. Dzięki temu prowadzenie jej jest łatwiejsze i szybsze.
Dlatego działalność nierejestrowana jest atrakcyjną opcją dla osób, które chcą dorobić do pensji w dobie inflacji i rosnących cen produktów spożywczych. Jest to też dobry pomysł dla osób, które planują zacząć prowadzić działalność gospodarczą, ale nie chcą od razu rejestrować działalności, prowadzić rozbudowanej księgowości i płacić składki ZUS, zwłaszcza jeśli na początku przychody nie są jeszcze wysokie.
Podstawową cechą charakterystyczną nierejestrowanej działalności jest miesięczny limit przychodu, którego nie można przekroczyć. Limit ten wyliczany jest na podstawie minimalnego wynagrodzenia brutto. Od 1 lipca 2023 r. wynosi on 2700 zł. Przestrzeganie tego limitu jest kluczowe, ponieważ w przypadku jego przekroczenia, choćby w jednym miesiącu, prowadzący działalność ma obowiązek w ciągu 7 dni zarejestrować ją w CEIDG.
Działalność nierejestrowana nie pozwala więc na utrzymywanie się z niej, co jest jej istotnym ograniczeniem. Umożliwia jednak prowadzenie drobnej działalności bez konieczności spełniania wszystkich wymogów właściwych dla działalności gospodarczej, w tym również jednoosobowej. Pozwala więc rozwijać się przedsiębiorcom, którzy na danym etapie nie mogą sobie pozwolić na inwestowanie dużych środków, a także osobom zainteresowanym legalnym zwiększeniem swoich comiesięcznych dochodów.
Kto może prowadzić działalność nierejestrowaną?
Jak zostało wspomniane, działalność nierejestrowana jest świetnym rozwiązaniem dla osób chcących dorobić do pensji i dla początkujących przedsiębiorców. Wynika to nie tylko z wygody, ale też z niewielu ograniczeń dotyczących tego, kto może ją prowadzić.
Co do zasady działalność nierejestrowana może być prowadzona przez osoby fizyczne, które nie przekroczą miesięcznego limitu przychodu.
Mogą to być również osoby niepełnoletnie, których jednak dotyczą pewne ograniczenia wynikające z ich niepełnej zdolności do czynności prawnych. Osoby takie będą potrzebowały zgody swojego opiekuna prawnego na dokonywanie niektórych czynności, takich jak zawieranie umów sprzedaży.
Kto nie może prowadzić działalności nierejestrowanej?
- Osoby które w ciąg 5 poprzednich lat wykonywały działalność gospodarczą.
- Osoby prowadzące działalność, która wymaga uzyskania zezwolenia, koncesji lub wpisu do rejestru, taką jak np. wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym.
- Osoby prowadzące działalność, która została określona przepisami prawa jako działalność gospodarcza, np. usługi polegające na prowadzeniu ksiąg rachunkowych.
Jakie są wymogi prawne prowadzenia działalności nierejestrowanej?
Działalność nierejestrowana jest łatwiejsza do prowadzenia od działalności gospodarczej. Choć wymogów formalnych jest mniej, są pewne podstawowe warunki, które osoba prowadząca taką działalność musi spełnić.
Choć nie ma konieczności prowadzenia rozbudowanej księgowości, niezbędne jest prowadzenie uproszczonej ewidencji sprzedaży. Służy ona do udowodnienia, że przedsiębiorca przestrzega miesięcznego limitu przychodu, a także do określenia kwoty należnego podatku PIT.
Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną jest również zobowiązana do płacenia podatków od swoich zarobków. Obowiązek ten realizuje w ramach zeznania PIT-36, w którym znajduje się rubryka dotyczące działalności nierejestrowanej.
Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną, mimo tego że nie prowadzi działalności gospodarczej, w kontaktach z klientem jest uznawana za przedsiębiorcę. Wynikają z tego dwa kolejne wymagania formalne, które dotyczą bezpośrednio relacji przedsiębiorca-konsument.
Po pierwsze, osoba prowadząca działalność nierejestrowaną ma obowiązek przestrzegania praw konsumenta, m.in. tych związanych z reklamą, czy zwrotem towaru. Po drugie, na życzenie konsumenta należy wystawić fakturę lub rachunek.
Do tych wymogów należy dodać miesięczny limit przychodu. Powoduje on, że działalności tej nie można traktować jak pełne źródło utrzymania siebie i swoich bliskich.
Warto pamiętać, że limit ten oblicza się oddzielnie dla każdego miesiąca. Nie jest to średnia miesięczna wyliczana na podstawie jakiegoś dłuższego okresu, np. roku. Nawet jeśli w jednym miesiącu przychody będą niższe, np. wyniosą tysiąc zł, to w kolejnym nie można sobie doliczyć „niewykorzystanych” 1700 zł. Limit w każdym kolejnym miesiącu wynosi 2700 zł, bez względu na skalę przychodu w poprzednich miesiącach.
Jakie są najważniejsze zalety prowadzenia działalności nierejestrowanej?
Najprościej można powiedzieć, że działalność nierejestrowana jest prostsza do prowadzenia niż działalność gospodarcza. Zalety jej prowadzenia można podzielić na te dotyczące formalności oraz te dotyczące opłat.
W pierwszej grupie znajduje się, przede wszystkim, brak obowiązku zgłaszania swojej działalności w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, Urzędzie Skarbowym, a także Głównym Urzędzie Statystycznym. Aby zostać osobą prowadzącą działalność nierejestrowaną, wystarczy po prostu zacząć ją prowadzić. Nie ma żadnych dodatkowych formalności.
Ponadto, zamiast pełnej księgowości, która jest nieunikniona przy prowadzeniu działalności gospodarczej, wystarczy prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży. W przepisach nie zostało dokładnie określone, co powinno znajdować się w tym dokumencie. Jej cel, którym jest monitorowanie transakcji, wymaga naturalnie, aby znalazły się w niej podstawowe informacje dotyczące sprzedaży – jej data oraz kwota przychodu. Pozostała treść zależy od preferencji prowadzącego. Może to być suma wartości sprzedaży z danego miesiąca, informacje dotyczące rodzaju i przedmiotu transakcji, czy też numer dowodu sprzedaży.
Prościej wygląda też kwestia podatku PIT. Przy działalności nierejestrowanej nie ma konieczności płacenia co miesiąc zaliczek na podatek. Jest on rozliczany w corocznej deklaracji PIT-36, podobnie jak ma to miejsce przy umowie o pracę czy umowy zlecenia. W deklaracji znajduje się rubryka „działalność nierejestrowana”, w której należy wskazać przychody, koszty i dochód oraz wysokość podatku.
Co do zasady, osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie musi ewidencjować sprzedaży na kasie fiskalnej. Odstępstwa od tej reguły dotyczą jedynie sprzedaży tych towarów lub usług, w przypadku których wynika to z przepisów prawa. Obowiązek ewidencji sprzedaży na kasie fiskalnej dotyczy m.in. sprzedaży perfum i wody toaletowej, czy też usług przewozu osób taksówkami i naprawy pojazdów silnikowych.
Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie musi też zasadniczo płacić podatku od towarów i usług (VAT). Wyjątki od tej zasady dotyczą m.in. sprzedaży preparaty kosmetyczne i toaletowe, a także w przypadku świadczenia niektórych usług, jak usługi prawnicze czy doradcze.
Ostatnim ułatwieniem dotyczącym opłat jest brak konieczności płacenia składek na ZUS. Obecnie składki te wynoszę ponad tysiąc złotych. Jest to duże ułatwienie dla osób zaczynających prowadzenie swojego biznesu. W praktyce ma to zasadnicze znaczenie zwłaszcza dla osób, które na początku będą osiągały niewielkie przychody. Sprawia to, że osoby te nie muszą dokładać do swojej działalności – płacąc składki równe, czy nawet wyższe od przychodów z działalności.
Jeżeli masz wątpliwości dotyczące prowadzenia działalności nierejestrowanej, skontaktuj się z nami – odpowiemy na Twoje pytania i przeprowadzimy Ciebie przez cały proces.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej.